NHƯ THẾ NÀO LÀ SỐNG THUẬN TỰ NHIÊN
Tự Nhiên là “Gì”? Hay đúng hơn: Tự Nhiên là “Ai”?
Tôi xin trích dẫn nhận định khái lược về Tự Nhiên dưới một vài góc nhìn căn bản của đời sống, tất nhiên, chưa thể đầy đủ và thấu đáo hoàn toàn.
Tự Nhiên là bản thể sống động, toàn vẹn và không cưỡng cầu, nơi mọi sự vật hiện hữu trong sự hài hòa, vận hành theo quy luật của sự sinh thành – biến đổi – trở về, để nuôi dưỡng sự sống một cách bền vững và có ý nghĩa.
Tự Nhiên không chỉ là môi trường bên ngoài, mà còn là nguyên lý sống bên trong mỗi con người – nơi ta được mời gọi sống thuận theo, hiểu mình và hòa vào nhịp điệu nhiệm màu của sự sống. Để hiểu rõ hơn chiều sâu và giá trị của Tự Nhiên, ta có thể chiêm ngắm nó từ nhiều góc nhìn khác nhau – mỗi góc nhìn mở ra một cánh cửa nhận thức sâu sắc và khiêm nhường hơn về mối tương quan giữa con người và vũ trụ.
1. Góc Nhìn Triết Học
Tự Nhiên là nguyên lý tồn tại tự thân và vĩnh cửu, nơi mọi sự vận hành không vì mục đích ngoài nó, mà là để biểu lộ chính bản chất của mình.
Trong triết học Đông phương, đặc biệt là Đạo Gia, “Tự Nhiên” là trạng thái vô vi, là sự trở về với bản tính không cưỡng cầu. Sống thuận Tự Nhiên là sống thuận Đạo, hay còn gọi là thuận “Lẽ Trời”.
Trong triết học Phật giáo cũng có cái nhìn tương tự như Đạo gia, đó là Tính Không sinh ra vạn pháp “Không cũng là Có, Có cũng là Không” và cái động lực trung gian tạo ra vạn pháp được gọi là các “Nhân Duyên” – tức là các điều kiện, các quy luật của Tự Nhiên.
Trong triết học phương Tây, từ Aristotle đến Spinoza, Tự Nhiên là nguyên lý nội tại khiến vạn vật phát triển theo bản chất riêng, là thực tại mà trong đó mọi sự vật hiện tượng đều có lý do để tồn tại.
Tự Nhiên không bị sở hữu, không bị điều khiển, nó là nền móng cho tư duy phản tỉnh, cho việc sống thuận theo bản chất đúng đắn của sự vật.
2. Góc Nhìn Thần Học
Tự Nhiên là công trình sáng tạo đầu tiên và liên tục không ngừng của Đấng Tối Cao, là ngôn ngữ âm thầm diễn tả chân lý, vẻ đẹp và tình yêu thiêng liêng.
Trong Kinh Thánh, Thiên Chúa đã tạo dựng nên vũ trụ và Ngài thấy mọi loài thụ tạo đều là tốt đẹp, vì cả vũ trụ này vốn được sinh ra bởi Tình Yêu. “Trời xanh tường thuật vinh quang Thiên Chúa, bầu trời loan báo công trình tay Người làm” (Tv 19,2). Tự Nhiên là một dạng “mặc khải không lời”, giúp con người nhận ra Đấng Tạo Hóa qua chiêm ngắm vẻ đẹp và những quy luật vận hành của vạn vật.
Trong Phật Giáo, mặc dù không đề cập đến Đấng Sáng Tạo một cách rõ ràng, nhưng cũng nhìn nhận Tự Nhiên là giáo pháp sống động, là “cuốn kinh không lời” giúp hành giả chiêm nghiệm chân lý và quay về với bản tâm thanh tịnh. Theo góc nhìn Phật giáo, Tự Nhiên là nơi người ta không cần (và không thể) kiểm soát, chỉ cần thấu hiểu để thuận theo – bởi vạn pháp vốn đã viên thành trong sự vắng lặng và vận động tự hữu.
Tôn trọng Tự Nhiên là tôn trọng nguồn mạch sự sống và là thái độ khiêm nhường trước điều vượt lên trên lý trí của con người.
(Chú thích: Phật Giáo thực chất nghiêng về phạm trù triết học nhiều hơn là thần học, tg biên vào đây để có sự đối chiếu quen thuộc đối với người Á Đông)
3. Góc Nhìn Y Học
Tự Nhiên là nguyên tắc quân bình sinh học và năng lượng sống, là hệ thống tự điều chỉnh kỳ diệu nơi thân – tâm – khí hòa thành một thể.
Trong y học cổ truyền phương Đông, nguyên lý “Thiên – Nhân – Địa” khẳng định sự tương quan mật thiết giữa con người và vũ trụ. Sống nghịch Tự Nhiên là nguồn gốc sinh bệnh, còn sống thuận Tự Nhiên là con đường dưỡng sinh. Trong y học hiện đại, cơ thể con người cũng được hiểu là một hệ thống tự điều chỉnh (homeostasis), nơi mà bất kỳ rối loạn nào cũng phản ánh sự mất cân bằng giữa con người với môi trường sống.
Chữa lành chân chính là làm cho con người quay trở lại với sự quân bình tự nhiên bên trong và tương tác hài hòa với tự nhiên bên ngoài.
4. Góc Nhìn Đời Sống Xã Hội
Tự Nhiên là nền móng đạo đức ứng xử – nơi con người được mời gọi sống đúng với quy luật của giới hạn, cộng sinh và hài hòa.
